Pretoria Sakekamer lewer kommentaar oor die Tshwane-aansuiweringsbegroting

Pretoria Sakekamer het in Mei 2023 kommentaar gelewer op die Tshwane-aansuiweringsbegroting.

Eerste indrukke van die begroting

“Ons verwelkom die prioritisering van deursigte finansiële bestuur. Daar is ‘n gevestigde kultuur van verkwistig en ongemagtigde uitgawes wat afgebreek moet word. Sonder robuuste goedkeuring en aanspreeklikheidsprosedures sal korrupte transaksies, soos die PEU-skandaal, moontlik bly.”

Dit blyk dat daar tot dusver betalings ter waarde van sowat R2 miljard gemaak is in verband met aanspreeklikhede wat voortspruit uit onwettige elektrisiteitsmeterkontrakte met PEU Capital Partners (PEU) en Total Utility Management Services (TUMS). Pretoria Sakekamer en Sakeliga is in proses om verdere inligting te versoek, insluitend finansiële en ouditinligting, wat ons in staat sal stel om te bepaal tot watter mate ons die stad kan help om los te kom van aanspreeklikhede wat uit onwettige aktiwiteite voortspruit.

Debiteure

“Die munisipaliteit se groeiende debiteureboek is in die algemeen ‘n groot bron van kommer. Kontantvloei sal ‘n kopseer bly vir solank die munisipaliteit in gebreke bly om uitstaande debiteure in te vorder. Daarby is die debiteureboek in baie gevalle onakkuraat weens voortslepende rekeningfoute wat onopgelos bly.”

Infrastruktuur en tenderprosesse

Terwyl die prioritisering van die herstel en opgradering van kerninfrastruktuur rondom water en kragvoorsiening prysenswaardig is, wil Pretoria Sakekamer sien dat forensiese verslae oor korrupsie en verkwisting by talle van hierdie projekte, spesifiek die Rooiwal-rioolwerke, geprioritiseer word en dat tenderprosesse en verkrygingsregulasies hersien moet word in lyn met die onlangse konstitusionele hofuitspraak in Sakeliga se guns. “Die Tshwane munispaliteit behoort tenders as hoofsaak op grond van prys en kwaliteit toe te ken. Hierdie projekte is te belangrik en dringend om enige ekstra koste, vertragings en korrupsie, wat hoofsaaklik uit swak tenderprosesse spruit, toe te laat.”

Privatisering

Ons verwelkom die sprake dat privatisering by die Wonderboom-lughawe tans oorweeg word. Vir Pretoria om ‘n wêreldklas sakesentrum te wees, is ‘n moderne funksionele lughawe noodsaaklik. Ons wil graag vaste voornemens hieroor sien.

“Die Rooiwal-kragstasie hoort ook op die privatisering prioriteitlys. Tshwane kan nouliks byhou met lynfoute, kabeldiefstal en onderhoud by substasies. Die privaat sektor moet aangespoor word om kragkapasiteit te skep. Huidige belastingkortings is weglaatbaar klein. Die Tshwane munisipaliteit kán egter bykomende aansporings instel.”

Personeelbegroting en prestasiebestuur

“Die voorneme om die belt om die salarisrekening van staatsbeamptes styf te hou is prysenswaardig, maar Pretoria Sakekamer verwag dat ‘n intensiewe prestasiebestuurprogram ingestel moet word om spoedige en professionele dienslewering aan besighede en inwoners te verseker. Diensleweringstelsels werk nie sonder professionele personeel wat aanspreeklik gehou word om konsekwent professionele diens te lewer nie. Daarbenewens is ‘n algemene gebrek aan gebeurlikheidsplanne om dienslewering tydens beurtkrag te verseker, ‘n groot leemte.

“Die indiening van argitekplanne en vertragings rondom die goedkeuring daarvan het reeds krisisafmetings bereik. Privaatsektor-infrastruktuurontwikkeling is ‘n kernbelangrike deel van die stad se ekonomiese groeipotensiaal. Baie van hierdie projekte kom vir maande nie uit die wegspringblokke nie – uitsluitlik weens wanfunksionerende dienskantore - en die kettingreaksie is eksponensieel skadelik.”

Ander punte wat Pretoria Sakekamer geprioritiseer wil sien is

·       Die prioritisering van herhalende misdaad rondom infrastruktuur (bv kabeldiefstal)

·       Die beveiliging van hoofweë en toevoerroetes van industriële gebiede

·       ‘n Eskalering van die herstel van gevaarlike sinkgate in Centurion