Wahl Bartmann waarsku: PSIRA se voorgestelde reëls gaan misdaadvegters ontwapen

Tydens Pretoria Sakekamer se netwerkgeleentheid op 24 Julie het Wahl Bartmann, uitvoerende hoof van Fidelity Services Group, die sakegemeenskap gewaarsku dat die voorgestelde PSIRA-regulasies die vermoë van die privaatsekuriteitsbedryf ernstig kan ondermyn om Suid-Afrika veilig te hou.

Hy het die diepliggende korrupsie en verval binne die SAPD as ’n kernrede uitgelig waarom privaat sekuriteit vandag die eerste linie van verdediging in Suid-Afrika is. Die massa-onluste van 2021 het ondubbelsinnig gewys dat die polisie eenvoudig nie die vermoë het om ’n nasionale krisis te hanteer nie. Dit was privaat sekuriteitsmaatskappye wat die linies gehou het, ondernemings beskerm het en gemeenskappe gehelp het om orde te herstel.

Bartmann het sy ernstige kommer uitgespreek oor die regulasies wat PSIRA op 28 Maart 2025 gepubliseer het. Die wysigings sou sekuriteitsmaatskappye verplig om uitgebreide goedkeuring te kry voordat hulle vuurwapens in openbare ruimtes soos winkelsentrums, skole, hospitale en woonbuurte mag gebruik. Ammunisielimiete word vaag omskryf as ’n “redelike hoeveelheid” sonder enige duidelike maatstawwe, terwyl alle vuurwapens van opsporingsenhede voorsien moet word van nasporingstoestelle waarvoor daar tans geen praktiese, kommersieel beskikbare oplossing bestaan nie.

Die regulasies bepaal ook dat elke gewapende beampte jaarlikse mediese, psigometriese en psigiatriese evaluasies moet ondergaan, sonder riglyne oor wie dit mag doen of hoe dit toegepas moet word. Verder sou kritieke nie-dodelike middele soos rubberkoeëls, traangas, skokwapens en waterkanonne slegs gebruik kon word indien vooraf goedkeuring verkry is – selfs in noodgevalle waar tyd van kardinale belang is. Nog ’n besonder problematiese bepaling is dat maatskappye verbied sou word om vuurwapens te gebruik indien hulle aan ’n ondersoek onderwerp word, selfs sonder enige skuldbevinding.

Volgens Bartmann stel hierdie bepalings die veiligheid van Suid-Afrika in gevaar. Die verbod op vuurwapens in openbare ruimtes, die streng beperking van ammunisie en die vereistes vir wapennasporing en jaarlikse gesondheidstoetse skep ’n ondoenbare administratiewe las wat veral kleiner sekuriteitsfirmas sal benadeel. Die beperking van nie-dodelike middele soos rubberkoeëls en traangas kan krisisbestuur feitlik onmoontlik maak, veral tydens oproer en gewelddadige stakings.Hy het ook daarop gewys dat PSIRA self geteister word deur korrupsie en ’n verlies aan onafhanklikheid, wat die billikheid en uitvoerbaarheid van die voorgestelde regulasies verder bevraagteken.

Die privaatsekuriteitsbedryf, wat uit sowat 16 000 maatskappye en 600 000 beamptes bestaan, is tans die primêre buffer teen misdaad. Indien hierdie regulasies deurgevoer word, sal dit die beskikbaarheid en doeltreffendheid van sekuriteitsdienste ernstig verswak, werkgeleenthede bedreig en kleiner firmas uit die bedryf druk. Dit sal uiteindelik belegging verder ontmoedig omdat ondernemings en gesinne Suid-Afrika as onveilig sal beskou.

Bartmann het die sakegemeenskap en breër publiek aangemoedig om standpunt in te neem teen die voorgestelde wysigings en aktief deel te neem aan die konsultasieprosesse. “Privaat sekuriteit is ons eerste linie van verdediging. As hierdie maatskappye se hande gebind word, verloor Suid-Afrika sy enigste effektiewe veiligheidsbuffer,” het hy afgesluit.